इस पोस्ट में हम गंगा के पर्यायवाची शब्द (Ganga Ka Paryayvachi Shabd in Hindi) के बारे में जानेंगे। अक्सर विभिन्न परीक्षाओं में पर्यायवाची शब्द से सम्बन्धित प्रश्न पूछे जाते हैं जैसे गंगा का पर्यायवाची शब्द क्या है।
प्राइमरी, मिडिल और हाई स्कूल के हिंदी के पाठ्यक्रम में पर्यायवाची शब्द के बारे में पूछा जाता है। इस पोस्ट में हम ऐसे ही एक महत्वपूर्ण शब्द गंगा के पर्यायवाची शब्द के बारे में तथा पर्यायवाची शब्द की परिभाषा और प्रकार के बारे में जानने वाले हैं।

पर्यायवाची शब्द की परिभाषा (Definition of synonyms)
ऐसे शब्द जो किसी शब्द के समान अर्थ होने के कारण उस शब्द का स्थान ले सकते हैं, पर्यायवाची शब्द कहते हैं। पर्यायवाची शब्द को अंग्रेजी “सिनोनिम्स (Synonyms)” कहते हैं। एक समान अर्थ होने के कारण किसी एक वाक्य में पर्यायवाची मे से किसी एक शब्द का प्रयोग किया जाता है।
पर्यायवाची शब्द के प्रकार (Types of Synonyms)
पर्यायवाची शब्द के प्रमुखत: दो प्रकार होते हैं –
- पूर्ण पर्यायवाची शब्द
- अपूर्ण पर्यायवाची शब्द
पूर्ण पर्यायवाची शब्द :- ऐसे पर्यायवाची शब्द जिसका वाक्य में मूल शब्द के स्थान पर उपयोग के कारण वाक्य के अर्थ कोई परिवर्तन नहीं होता है, उसे पूर्ण पर्यायवाची शब्द कहते हैं।
अपूर्ण पर्यायवाची शब्द :- ऐसे पर्यायवाची शब्द जिसका वाक्य में मूल शब्द के स्थान पर उपयोग के कारण वाक्य के अर्थ में परिवर्तन आ जाता है, उसे अपूर्ण पर्यायवाची शब्द कहते हैं।
गंगा का पर्यायवाची शब्द (Ganga Ka Paryayvachi Shabd in Hindi)
गंगा में भारत की एक नदी का नाम है जो केवल नदी ही नहीं अपितु लोंगो की भावनाओं, विश्वास और आस्था से जुड़ा हुआ है। उत्तराखंड के हिमालय पर्वत के गौमुख नामक स्थान से गंगोत्री हिमनद (ग्लेशियर) से भागीरथी नदी निकलती है आगे चलकर यही गंगा नदी कहलाती है।
- तारिणी
- अपगा
- स्रोतस्विनी
- सरिता
- विष्णुपदी
- मां गंगा
- भागीरथी
- शिव जटारानी
- सुरसरिता
- देवनदी
- निरझरा
- विश्नुपगा
- देवपगा
- मन्दाकिनी
- ध्रुवनंदा
- देवनदी
- जाह्नवी
- सुरसरि
- निरजा
- त्रिपथगा
- तरंगवती
- कल्लोलिनी
- पायस्विनी
- अमरतरंगिनी
- नदीश्वरी
- जीवनदायिनी
गंगा का समानार्थी शब्द हिंगलिश में (Ganga Ka Samanarthi Shabd in Hinglish)
- Tarini
- Apagaa
- Strotvahini
- Sarita
- Vishnupadi
- MAA Ganga
- Bhagirathi
- Shiva Jatarani
- Sur Sarita
- Dev Nadi
- Nirjharaa
- Vishnupaga
- Devpaga
- Mandakini
- Dhurvnandaa
- Devnadi
- Janhavi
- Sursari
- Nirjaa
- Tripathgaa
- Tarangvati
- Kallolini
- Payswini
- Amartarangini
- Nadishwari
- Jivandayini
गंगा का पर्यायवाची शब्द अंग्रेजी में (Ganga Ka Paryayvachi Shabd in English)
- Holy River
- Waterforce
- Estuary
- Tream
- Tributary
गंगा का पर्यायवाची शब्द कन्नड़ में (Synonyms of Ganga in Kannada)
ತಾರಿಣಿ, ಆಪ್ಗ, ಮೂಲಸ್ವಿನಿ, ಸರಿತಾ, ವಿಷ್ಣುಪದಿ, ತಾಯಿ ಗಂಗಾ, ಭಾಗೀರಥಿ, ಶಿವ ಜಾತರಾಣಿ, ಸುರಸರಿತಾ, ದೇವನಾದಿ, ನಿರ್ಝರ, ವಿಷ್ಣುಪಗ, ದೇವಪಗ, ಮಂದಾಕಿನಿ, ಧ್ರುವಾನಂದ, ದೇವನದಿ, ಜಾಹ್ನವಿ, ಸುರಸರಿ, ತ್ರಿಪಾ, ತ್ರಿಪಾ, ತ್ರಿಪಾ, ಕ. , ಪಯಸ್ವಿನಿ, ಅಮೃತರಂಗಿಣಿ, ನಾದೇಶ್ವರಿ, ತ್ರಿಪಾ
गंगा का पर्यायवाची शब्द तेलुगु में (Ganga Ka Paryayvachi Shabd in Telugu)
తారిణి, అప్గ, మూలస్విని, సరిత, విష్ణుపది, మాత గంగా, భాగీరథి, శివ జాతరణి, సుర్సరిత, దేవనాది, నిర్ఝర, విష్ణుపాగ, దేవపాగ, మందాకిని, ధృవానంద, అమర్తరంగిణి, నాదేశ్వరి, త్రిపాగ త్రిపాగ, త్రిపాగ త్రిజ , పయస్విని, దేవనది, జాహ్నవి, సుర్సారి
गंगा का पर्यायवाची शब्द बेंगाली में (Synonyms of Ganga in Bengali)
তারিণী, আপগা, উৎসস্বিনী, সরিতা, বিষ্ণুপদী, মা গঙ্গা, ভাগীরথী, শিব জাতরাণী, সুরসারিতা, দেবনাদী, নির্ঝরা, বিষ্ণুপগা, দেবপাগা, মন্দাকিনী, ধ্রুবানন্দ, দেবনাদি, জাহ্নবী, ত্রিপাথীনী, ত্রিপাঠী, ত্রিপাঠী, জীবনাদি , পয়স্বিনী, সুরসারি, অমরতরঙ্গিনী, নদেশ্বরী
गंगा का पर्यायवाची शब्द मलयालम में (Ganga Ka Paryayvachi Shabd in Malayalam)
തരിണി, അപ്ഗ, സ്രോതസ്വിനി, സരിത, വിഷ്ണുപാദി, മാതാവ് ഗംഗ, ഭാഗീരഥി, ശിവ ജടറാണി, സുർസരിത, ദേവനാദി, നിർജ്ജര, വിഷ്ണുപാഗ, ദേവപാഗ, മന്ദാകിനി, ധ്രുവാനന്ദ, ദേവനാദി, ജാഹ്നവി, സുർസരി, അമർതരംഗിണി, നാദേശ്വരി, എൻ ജീവൻതാഗ, നാദേശ്വരി, എൻ ത്രിപാഗ, ത്രിപാഗ, ത്രിപാഗ, ത്രിപാഗ. , പയസ്വിനി, ജീവൻതാഗ, ത്രിപാഗ, ത്രിപാഗ
गंगा का पर्यायवाची शब्द तमिल में (Synonyms of Ganga in Tamil)
தாரிணி, ஆப்கா, மூலஸ்வினி, சரிதா, விஷ்ணுபதி, அன்னை கங்கா, பாகீரதி, சிவ ஜடராணி, சுர்சரிதா, தேவநதி, நிர்ஜாரா, விஷ்ணுபாகா, தேவபாகா, மந்தாகினி, துருவானந்தா, அமர்தரங்கினி, நடேஸ்வரி, என் ஜீவன்தாயினி, ஜீவன்தானி , பயஸ்வினி, தேவநதி, ஜாஹ்னவி, சுர்சாரி
गंगा का पर्यायवाची शब्द मराठी में (Ganga Ka Paryayvachi Shabd in Marathi)
देवनादी, तारिणी, आपगा, स्रोतस्विनी, सरिता, आई गंगा, भागीरथी, शिवा जटाराणी, सुरसरिता, विष्णुपदी, निर्झर, विष्णुपागा, देवपागा, मंदाकिनी, ध्रुवानंद, देवनदी, जाह्नवी, नृपथग, त्रिपाठी, त्रिपाठी, जीवनी, पायस्विनी, सुरसरी, अमरतरंगिनी, नडेश्वरी
गंगा का पर्यायवाची शब्द मराठी में (Synonyms of Ganga in Gujarati)
તારિણી, અપગા, સ્ત્રોતસ્વિની, સરિતા, વિષ્ણુપદી, માતા ગંગા, ભાગીરથી, શિવ જટારાણી, સુરસરિતા, દેવનાદી, નિર્જરા, વિષ્ણુપાગા, દેવપાગા, મંદાકિની, ધ્રુવાનંદ, દેવનાદી, જાહ્નવી, ત્રિપથગાની, ત્રિપાથની, જીવનપથ, ત્રિપુટી, પાયસ્વિની, સુરસારી, અમરતરંગિની, નાદેશ્વરી
गंगा का पर्यायवाची शब्द मराठी में (Ganga Ka Paryayvachi Shabd in Punjabi)
ਤਾਰਿਣੀ, ਆਪਗਾ, ਸੋਰਸਵਿਨੀ, ਸਰਿਤਾ, ਵਿਸ਼ਣੁਪਦੀ, ਮਾਂ ਗੰਗਾ, ਭਾਗੀਰਥੀ, ਸ਼ਿਵਾ ਜਤਰਾਨੀ, ਸੁਰਸਰਿਤਾ, ਦੇਵਨਾਦੀ, ਨਿਰਝਰਾ, ਵਿਸ਼ਨੂਪਗਾ, ਦੇਵਪਾਗਾ, ਮੰਦਾਕਿਨੀ, ਧਰੁਵਾਨੰਦ, ਦੇਵਨਾਦੀ, ਨਦੇਸ਼ਵਰੀ, ਨ੍ਰਿਪਥਗਲਿਨੀ, ਤ੍ਰਿਪਥਿਣੀ, ਤ੍ਰਿਜਵਨਿ।, ਪਯਾਸਵਿਨੀ, ਜਾਹਨਵੀ, ਸੁਰਸਾਰੀ, ਅਮਰਤਰੰਗਿਨੀ
गंगा शब्द से बने वाक्य (Sentences with Ganga )
- गंगा नदी प्रणाली भारत की सबसे बड़ी नदी प्रणाली है।
- रमेश अपनी बेटी की शादी करके गंगा नहा गए।
- गंगा नदी भारत से होते हुए बांग्लादेश के रास्ते बंगाल की खड़ी में मिल जाती है।
- गंगा नदी को भारत की राष्ट्रीय नदी भी कहा जाता है।
- गंगा नदी का हिन्दू धर्म में बहुत अधिक महत्व है।
गंगा से सम्बंधित महत्वपूर्ण तथ्य (Important Facts Related to The Ganga)
- गंगा नदी की लंबाई 2525 किलोमीटर है।
- गंगा नदी उद्गम के समय भागीरथी नाम से बहती है, जो अलखनंदा के साथ मिल जाती है तब जाकर इसका नाम गंगा पड़ता है।
- गंगा नदी में मछलियों की लगभग 140 प्रजातियाँ पाई जाती है।
- गंगा नदी दो देशों भारत और बांग्लादेश के से होकर बहती है।
- 1800 में एक परीक्षण में यह पाया गया कि हैजा जीवाणु गंगा नदी में तीन घंटे से अधिक समय तक जीवित नहीं रह सकता है।
- माना जाता है कि ऑक्सीजन की कमी की वजह से पानी एक समय के बाद खराब होने लगता है, लेकिन गंगा नदी की पानी के साथ ऐसा नही होता है।
गंगा से संबधित कुछ प्रश्न और उत्तर (Some Questions and Answers Related to Ganga)
गंगा का पहला नाम क्या है?
गंगा पवित्र क्यों है?
गंगा कहां हैं?
किस जगह पर भागीरथी और अलकनंदा नदी के मिलने से गंगा बनती है
गंगा नदी किस-किस राज्यों से होकर गुजरती है
इस पोस्ट में हमने गंगा के पर्यायवाची शब्द के बारे में जाना। गंगा के पर्यायवाची शब्द से जुड़े प्रश्न विभिन्न प्रतियोगी परीक्षाओं में पूछे जाते हैं।
उम्मीद करता हूँ कि गंगा का पर्यायवाची शब्द (Ganga Ka Paryayvachi Shabd) का यह पोस्ट आपके लिए उपयोगी साबित होगा। अगर आपको यह पोस्ट अच्छा लगा हो तो इस पोस्ट को शेयर जरुर करें।
इन्हें भी जरुर पढ़े –